A co tam się działo tymczasem nad Wisłą?
Ano, na trzy lata przed "okrągłym stołem", w Genewie przygotowywano Poliniakom "ekumeniczną" transformację ze "starszymi braćmi" K. Wojtyły "w wierze Abrahama" w roli wiodącej:

17 lipca 1986 roku w jednodniową podróż do państwa Izrael udał się kard. Macharski, odwiedzając m.in. Yad Vashem (Cracow Archbishop Makes Top Secret Visit to Israel - Jewish Telegraphic Agency). W kolejnym tygodniu Macharskiego czekała podróż do Genewy, gdzie miał się spotkać z czołowymi obrońcami żydowskiego punktu widzenia na Karmel w Auschwitz z hierarchii kościelnej, formalnie reprezentującymi Kościół katolicki oraz osobami formalnie reprezentującymi Żydów.

22 lipca 1986 r. w Genewie międzynarodowe środowiska żydowskie doprowadziły do podpisania m.in. przez Przewodniczącego Europejskiego Kongresu Żydowskiego – Maitre Theo Kleina, wspomnianych już kard. Decourtraya, arcybiskupa Lyonu, kard. Danneelsa z Brukseli oraz żydowskiego kardynała Lustigera z Paryża, głównego rabina Francji – Adyego Stega, przedstawicieli środowisk żydowskich z Belgii – Markusa Pardesa i Włoch – Tullię Zeviego, a także kard. F. Macharskiego, Jerzego Turowicza z “Tygodnika Powszechnego” oraz jezuitę o. Stanisława Musiała deklaracji o Auschwitz stwierdzającej m.in. że Oświęcim i Brzezinka są dziś symbolami Szoa – eksterminacji sześciu milionów Żydów “za to że byli Żydami”, którzy “zmarli porzuceni przez obojętny świat”. Deklaracja wzywała do poszanowania “praw innych do życia, wolności i godności.” (notredamedesion.org/en/dialogue_docs.php?a=2&id=549&categoria=congiunt). W komunikacie z konferencji podkreślano: “Dialog winien trwać nadal, by można było definitywnie ustalić zadowalający sposób poszanowania tego jedynego miejsca znajdującego się na polskiej, chrześcijańskiej ziemi”.

13 maja 1986 roku, Konferencja Episkopatu Polski, nawiązując do wizyty Jana Pawła II w rzymskiej synagodze ogłosiła powstanie podkomisji do spraw dialogu z judaizmem, do której weszli m.in. wspomniani wyżej o. Musiał SJ i J. Turowicz. Przewodniczącym został bp Henryk Muszyński. We wrześniu media żydowskie podały (Polish Clerics Agree to Cosponsor with the ADL First Conference in Poland to Examine Anti-semitism - Jewish Telegraphic Agency) że prymas Polski Józef Glemp oraz kard. Macharski zgodzili się “z entuzjazmem” współ-patronować razem z ADL B’nai B’rith pierwszym żydowsko-katolickim konferencjom w Polsce mającym za przedmiot “zbadanie antysemityzmu, znaczenie Holokaustu, judaizmu i obecnych żydowskich obaw.” Konferencje zaplanowano na rok 1987 – jedną w Warszawie, drugą w Krakowie, z udziałem hierarchii kościelnej, przedstawicieli ADL i żydowskich uczonych z zagranicy. Propozycję przedłożył jeden z dyrektorów ADL Zakim, który był w Polsce wraz z grupą 100 pielgrzymów prowadzonych przez kardynała z Bostonu B. Lawa, którzy odwiedzili Auschwitz i prowadził tam nabożeństwo upamiętniające Szoa. Jak podała JTA “Podczas uroczystości szabasowych w krakowskiej synagodze, w których udział wzięli uczestnicy misji, Macharski omówił swoją ostatnią podróż do Izraela oraz ‘szczególną odpowiedzialność Kościoła by odnosić się nie tylko do Holokaustu, lecz do dzisiejszego antysemityzmu'” a także “by żydzi i chrześcijanie spotykali się nie tylko z okazji wydarzeń takich jak upamiętnienie Holokaustu”, wskazując że Kościół jest “gotowy do uczynienia więcej w sprawie antysemityzmu, zarówno wewnątrz Kościoła, jak i w świecie zewnętrznym.” (Polish Clerics Agree to Cosponsor with the ADL First Conference in Poland to Examine Anti-semitism - Jewish Telegraphic Agency). Będący w czołówce Jerzy Turowicz, nie czekając na realizację projektu, w listopadzie 1986 wygłosił w krakowskim KIK-u odczyt na temat źródeł antysemityzmu w Polsce.

W październiku doszło do kolejnego wydarzenia bez precedensu – 27 dnia tego miesiąca Jan Paweł II zorganizował między-religijny dzień modlitw o pokój w Asyżu. Na miejscu pojawił się, obok przedstawiciela włoskiego ADL B’nai B’rith, rzymski rabin Eliasz Toaff. Delegacja żydowska jako jedyna postanowiła modlić się poza bazyliką, przy dawnej synagodze (Jewish Delegation Participates in Peace Prayer Day in Assisi - Jewish Telegraphic Agency).

6 listopada 1986 roku Jan Paweł II powitał w Watykanie jako “przyjaciół” to jest uczestników drugiego katolicko-żydowskiego kolokwium teologicznego, ponownie współorganizowanego przez uniwersytet Angelicum oraz m.in. ADL B’nai B’rith (To participants in the Second International Catholic-Jewish Theological Colloquium (November 6, 1986) | John Paul II). Jak podkreślił papież: “zgodnie z duchem i perspektywami Soboru, wybrano na wasze Drugie Kolokwium, które dobiegło końca temat: Zbawienie i odkupienie w żydowskich i chrześcijańskich tradycjach teologicznych oraz współczesnej teologii. (…) Z poszanowaniem naszych odpowiednich tradycji, dialog teologiczny oparty na szczerym uznaniu może wielce się przyczynić do wzajemnego poznania naszego właściwego dziedzictwa wiary i może nam pomóc w uzyskaniu większej świadomości naszych wspólnych więzi w kontekście naszego rozumienia zbawienia. (…) Mimo iż wiara w Jezusa Chrystusa wyróżnia nas i oddziela od naszych żydowskich braci i sióstr, możemy jednocześnie potwierdzić z głębokim przekonaniem “duchową więź łączącą lud Nowego Przymierza z potomstwem Abrahama.” I tak mamy tu więź, która, pomimo różnic między nami, czyni nas braćmi (…)” Grupa żydowskich gości, do której należeli przedstawiciele ADL B’nai B’rith, w tym amerykański rabin Leon Klenicki, wyraziła zadowolenie z powodu spotkania w Asyżu i zaprosiła papieża by poprowadził podobne spotkanie modlitw o pokój w Jerozolimie.

31 grudnia w Te Deum wygłoszonym w rzymskim kościele jezuitów Il Gesu Jan Paweł II powrócił do kwestii kwietniowej wizyty w synagodze (źródło):

“Dziękuję Bożej Opatrzności, że mogłem odwiedzić “naszych starszych braci” w wierze Abrahama (fratelli maggiori nella fede di Abramo) w ich rzymskiej synagodze! Błogosławiony niech będzie Bóg naszych Ojców! Bóg pokoju!”

22 lutego 1987 roku, w Genewie spotkało się ponownie opisane wyżej grono z lipcowego zebrania, powiększone o kolejnych przedstawicieli środowisk żydowskich m.in. z B’nai B’rith Europa oraz biskupa pomocniczego krakowskiego – Kazimierza Górnego. Ogłoszono bardziej obszerne oświadczenie – porozumienie wskazujące że “Auschwitz powinno pozostać na zawsze miejscem Szoa, które miało miejsce jako wynik determinacji nazistów by zniszczyć naród żydowski w unikalnym, niewyobrażalnym i nieopisanym przedsięwzięciu” oraz że “uroczyście” uzgadnia się co następuje: “Delegacja katolicka oświadcza że, mając świadomość swej odpowiedzialności za przyszłe pokolenia, angażuje się w projekt, który zakłada udział Kościołów europejskich w stworzenie Ośrodka informacyjnego, edukacyjnego, spotkania i modlitwy. Ośrodek zostanie umieszczony poza granicami obozów Auschwitz i Birkenau (…) Należy podjąć następujące kroki: a) zainicjować dyskusję w Kościołach europejskich o Szoa (…) b) zwalczać dezinformację na temat Szoa, zapobiegając sprowadzeniu Szoa do poziomu zwykłego zjawiska oraz poddawaniu Rewizjonizmowi, c) przyjmować grupy odwiedzających obozy i dostarczać im dalszych informacji, d) promować dialog żydowsko-chrześcijański. (…) Życie modlitewne podjęte przez karmelitanki zajmie swe należne miejsce w tym nowym kontekście, zostanie zatwierdzone i uzyska swe prawdziwe znaczenie, jednocześnie biorąc pod uwagę uprawnione uczucia wyrażane przez delegację żydowską. Z uwagi na powyższe w granicach obozów Auschwitz i Birkenau nie znajdzie się żadne stałe miejsce katolickiego kultu. (…) Kardynał Macharski będzie nadzorował rozwój projektu, biskupi z innych krajów zobowiązują się dostarczyć na niego środki i zapewnić jego ukończenie w ciągu 2 lat. Kard. Macharski będzie informował przewodniczącego T. Kleina o postępie projektu. Delegacja żydowska popiera powyższe zobowiązania przyjęte przez delegację katolicką. Obie delegacje są świadome prowadzenia ich dialogu zgodnie z ich wspólnym pragnieniem:

– podkreślania unikalnej pozycji Szoa w tragedii hitlerowskiej, która tak mocno dotknęła narody Europy, zwłaszcza naród polski,

– zapewnienia by tożsamość i religia każdego mężczyzny i kobiety były poszanowane, tak za ich życia, jak i w miejscu ich śmierci.” (cdim.pl/…oncerning-the-carmelite-convent-at-auschwitz,1772/).

Media ogłosiły deklarację jako zwycięstwo strony żydowskiej i zobowiązanie do zamknięcia Karmelu w Auschwitz (A CONVENT AT AUSCHWITZ WILL BE CLOSED (Published 1987)). Deklaracji nie podpisał biskup Górny. 25 lutego przez Radio Watykańskie podano komunikat Kurii krakowskiej uzasadniający podpisanie deklaracji.