Papieskie wyznanie wiary w Libro Diurno

Powielany w Internecie, przeważnie w wersji angielskiej i jej tłumaczeniach, tekst oznaczany jako papieska przysięga koronacyjna w istocie stanowi fragmenty dwóch znacznie obszerniejszych formuł (LXXXIII i LXXXIV) jakie przechował zbiór Liber Diurnus Romanorum Pontificum, używanych w związku z wyborem i konsekracją papieży, przypuszczalnie od czasów Benedykta II (AD 684-685). Pierwsza z nich (LXXXIII) nosi nazwę Indiculum Pontificis (indiculum to zdrobnienie od index czyli mała, krótka lista). Zgodnie z przypisami (za wydaniem E. de Roziera z roku 1869 – dostępne np. na archive.org) tekst był stosowany do czasów Bonifacego VIII (koniec XIII w.) Poniżej zestawiono tekst funkcjonujący w obiegu internetowym jako domniemana “przysięga” (w tłumaczeniu na jęz. polski, zmieniono kolejność stosownie do tej w Liber Diurnus) ze stosownymi łacińskimi fragmentami obu formuł:

[LXXXIII]
(…) obiecuję/wyznaję [tobie święty Piotrze, Książę Apostołów (…) oraz twemu świętemu Kościołowi(…)] /

tibi profiteor [beate Petre Apostolorum Princeps (…) sanctaeque tuae Ecclesiae (…)]

(…) Dyscyplinę i prawa [w łacińskim oryginale: ryt] Kościoła jakie otrzymałem od moich świętych poprzedników [w łacińskim oryginale mocniejsze: jakie dostałem i… poznałem jako tradycję], strzec nienaruszone.

Disciplinam et ritum Ecclesiae, sicut inveni, et a sanctis praecessoribus meis traditum reperi, inlibatum custodire.

(…) nic z tradycji przekazanej przez moich znamienitych poprzedników nie naruszać, nie zmieniać, ani nie dopuszczać żadnych nowinek; lecz z żarliwością jako ich wierny uczeń i następca ze wszystkich mych sił i największym staraniem z czcią zachować [w łac. oryginale – zachować i czcić] to co mi przekazano. /

Nihil de traditione, quod a probatissimis praedecessoribus meis servatum reperi, diminuere vel mutare, aut aliquam novitatem admittere; sed ferventer, ut vere eorum discipulus et sequipeda, totis viribus meis conatibusque tradita conservare ac venerari.

usuwać wszystko to co jest przeciwne dyscyplinie kanonicznej jeśli wystąpi, strzec świętych Kanonów i Dekretów naszych Papieży jak boskich i niebiańskich nakazów, albowiem jestem świadomy wszystkiego co wyznaję, poddając się pod najsurowszy osąd boski, wobec Ciebie, którego miejsce z łaski Boga zajmuję i którego wstawiennictwa cieszę się pomocą. Jeśli podejmę coś przeciwnego bądź dopuszczę by do czegoś przeciwnego dojść mogło, nie okażesz mi litości w straszny dzień Bożego sądu. /

Si qua vero emerserint contra disciplinam canonicam, emendare; sacrosque Canones et Constituta Pontificum nostrorum, ut divina et coelestia mandata, custodire, utpote tibi redditurum me sciens de omnibus, quae profiteor, districtam in divino judicio rationem, cujus locum divina dignatione perago, et vicem intercessionibus tuis adjutus impleo. Si praeter haec aliquid agere praesumpsero, vel ut praesumatur, permisero, eris, mihi, in illa terribili die divini judicii, depropitius. (…)

[LXXXIV – w edycji Roziera od s. 182]
Dlatego bez żadnego wyjątku, poddajemy najsurowszej karze anatemy każdego, czy to Nas samych, czy kogokolwiek innego, kto ośmieliłby się powziąć coś nowego, co byłoby w sprzeczności z tą ewangeliczną Tradycją oraz integralnością ortodoksyjnej Wiary i religii chrześcijańskiej lub zapragnąłby coś zmienić poprzez przeciwne działania, lub też zgodziłby się z tymi, którzy podjęliby takie świętokradcze działanie. /

Unde et districti anathematis interdictioni subjicimus, si quis unquam, seu nos, sive est alius, qui novum aliquid praesumat contra huiusmodi evangelicam traditionem, et orthodoxae fidei Christianaeque religionis integritatem, vel quidquam contrarium annitendo immutare, sive subtrahere de integritate fidei nostrae tentaverit, vel auso sacrilego hoc praesumentibus consentire.”

Jak pisze Horacy Mann w swoich Żywotach papieży treść formuł wskazuje że zostały one sporządzone dla papieża św. Benedykta II (684-685), albowiem wspomina się w nich Sobór w Konstantynopolu roku 680, zmarłego papieża Agatona oraz cesarza Konstantyna, czwartego tego imienia. Stanowiły wyznanie wiary oraz rodzaj notyfikacji wyboru i konsekracji nowego papieża wobec wschodniorzymskiego cesarza. Ks. Mann tak opisuje rolę obu formuł (tł. wł. z wydania angielskiego):
“Przed swą konsekracją nowy papież – elekt czynił publiczne wyznanie wiary – Indiculum Pontificis, formuła 83. Oświadczał że aż po śmierć będzie strzegł wiary danej przez Jezusa Chrystusa i przekazanej mu przez następców św. Piotra. Wyznawał przyjęcie nauki o Trójcy Św. i Wcieleniu oraz pozostałej doktryny Kościoła Bożego, ukazanej przez sobory ekumeniczne, konstytucje papieskie oraz zatwierdzone pisma ojców Kościoła. Wraz z innymi soborami powszechnymi uznawał ten szósty, zwołany niedawno przez swego poprzednika Agatona pod rządami cesarza Konstantyna, “szczęśliwej pamięci”. Miał zwłaszcza bronić dekretów swych poprzedników, strzec dyscypliny, rytuałów oraz dobra Kościoła oraz nigdy nie zmieniać tradycji otrzymanej od tych, którzy przed nim odeszli. Wyznanie to podpisywał własnoręcznie papież elekt. Wraz z konsekracją nowy papież ogłaszał (formuła 84) swe wstąpienie na tron “całemu ludowi Bożemu, najczcigodniejszym braciom oraz najukochańszym dzieciom.” Prosił wszystkich o modlitwy, które miały pomóc jemu niegodnemu, miał strzec wiary (której dość obszerne wyznanie tu zawarto) oraz potępić tych, których potępiły sobory, tj. Sergiusza, Pawła, etc. “wraz z Honoriuszem, który umożliwił szerzenie ich bezbożnych doktryn” [przypis własny: “una cum Honorio, qui pravis eorum assertonibus fomentum impendit” – w edycji Roziera na s. 198]. Kopia tego publicznego wyznania wiary, również podpisana przez papieża własnoręcznie, była składana w konfesji św. Piotra.”

P. Perugino: Przekazanie kluczy Piotrowi (1481)

This entry was posted in Historia Kościoła. Bookmark the permalink.

3 Responses to Papieskie wyznanie wiary w Libro Diurno

  1. A są gdzieś dostępne informacje do kiedy w ogóle przysięga koronacyjna była stosowana? Znalazłam informacje że rzeczywiście tylko do czasu Bonifacego VIII. Panuje opinia że ostatni przysięgał Paweł VI, ale to raczej wnioski z faktu że odbyła się jego koronacja.

    • vrs says:

      To nie jest “przysięga koronacyjna” lecz, jak wyjaśniono wyżej dwie odrębne formuły wyznania wiary – pierwsza poprzedzała konsekrację papieża a druga następowała po niej. Bonifacy VIII dokonał reformy prawa kanonicznego wydał m.in. Liber Sextus Decretalium. Przypuszczalnie zniósł wcześniejsze formuły (w którym dokładnie dokumencie nie wiem bo aż tak sprawy nie zgłębiałem).

      • Rozumiem. Pytałam bardziej w kontekście informacji o Bonifacym VIII. Spotkałam sie na jednym z forów z wypowiedzią rzekomo podaną za ks. Śniadochem , ze Bonifacy z powodów politycznych zaniechał przysięgi i tak już zostało. Natomiast powyzsze info wskazuja ze to bardziej skomplikowane.
        Ale to tylko uwaga na marginesie. Swego czasu interesowałam się do kiedy przysięga była składana i jej trescią. Nie znalazłam zsdnych wiarygodnych informacji.

Leave a comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.